[Vertaald]Leven van Aristoteles: Deel I - Hoofdstuk X

Hoofdstuk X

Moraliteit – Waarin Aristoteles uitgebreid spreekt over het verschil tussen goed en kwaad.

Op een gure winterdag bezocht een volgeling die het einde van zijn studeerperiode had bereikt Aristoteles bezoeken voordat hij de school zou verlaten.

De volgeling: “Beste leraar, nu dat ik voortaan op eigen benen zal staan, zou ik één ding graag willen weten.”

Aristoteles: “Ik luister, briljante volgeling.”

De volgeling: “U hebt me zeer goed onderwezen in de kunst van de logica en de metafysische wetenschappen, maar u hebt mij nooit iets verteld over moraliteit.”

Aristoteles: “Je spreekt de waarheid, mijn vriend. Het is inderdaad een hiaat in mijn leer. Wat zou je willen weten?”

De volgeling: “Ik geloof dat het van belang is voor een mens om te weten hoe het goede en het kwaad te identificeren, met als doel het eerste te volbrengen en instaat te zijn de tweede te vermijden.”

Aristoteles: “Zeker.”

De volgeling: “Dit leidt mij tot een simpele vraag, leraar, wat is het goede?”

Aristoteles: “Dat probleem is tegelijkertijd groots en simpel, zoals een kristal. Het goede is, in principe, de natuurlijke perfectie van een object, van zijn wezen.”

De volgeling: “Maar waarom is dit zo, beste leraar?”

Aristoteles: “Omdat het uiteindelijke goede zonder twijfel deel uitmaakt van het goddelijke. Daarbovenop, om het goede te identificeren is het genoeg om essentie van het goddelijke te onderzoeken. De natuur van Almachtige is pure en perfecte intelligentie, het goede is slechts de perfectie van het wezenlijke en, om die reden, de natuur van een ding. Begrijp je?”

De volgeling: “Ja, beste leraar, ik begrijp het.”

Aristoteles: “Ik heb je geleerd, beste volgeling, dat de natuur van een ding bepaald wordt door zijn bestemming, omdat de beweging het wezen van het object blootlegt. Daarom weet je wat de aard van de mens is, nietwaar?”

De volgeling: “Zeker, leraar, de aard van de mens is te leven in een gemeenschap, en deze gemeenschap wordt een stad genoemd.”

Aristoteles: “Exact. Het goede van de mens, waarmee ik wil zeggen datgene wat hem er in laat slagen de perfectie van zijn eigen aard te bereiken, is dus een leven toegewijd aan het verzekeren van harmonieuze omstandigheden binnen de stad. Welnu, het goede van de stad is dat allen bijdragen aan het evenwicht zodat de aard van de gemeenschap in stand blijft. Om deze reden zou je kunnen zeggen dat het goede van de mens leidt tot het goede van de stad.”

De volgeling: “Dat is opmerkelijk!”

Aristoteles: “Dat is het inderdaad. Je ziet dat een mens slechts het goede kan doen als deze volledig geïntegreerd is in de stad, participerend aan het leven in de stad en door al datgene te doen dat bijdraagt aan het in stand houden van de harmonie.”

De volgeling: “Dus, beste leraar, de goede mens is, om deze reden, een stedeling?”

Aristoteles: “Dat zei ik niet, beste volgeling. Een slaaf kan een goed mens zijn, als hij zich bewust is van zijn eigen menselijke aard, en als hij tevreden is met zijn situatie omdat hij meewerkt aan het instandhouden van het evenwicht van de stad. Participeren aan het stadsleven is meer dan slechts bijdragen aan een werkplaats.”

De volgeling: “Welnu, beste leraar, dit antwoord stemt me tevreden.”

Aristoteles: “Dat stemt mij vrolijk, mijn vriend.”

Nooit meer zag Aristoteles, na dit gesprek, de volgeling, die, volgens de legendes, een voorbeeldig leven leidde, geïnspireerd door deugdzame principes.

Vertaald door Marten van Eckhardt

Goedgekeurd door de Eerste Scriptor der Aristotelische Vertalers op den 29ste mei in het jaar van onze Heere 1457